Dom w najstarszej części Ustki, przy ul. Marynarki Polskiej, przy tak zwanym Kapitańskim Zaułku (Skwer św. Jana Pawła II). Odtworzony przez Usteckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego w ramach projektu rewitalizacji starej osady rybackiej w latach 2021 – 2023. Od końca XIX wieku do 1945 adres brzmiał: Hauptstrasse (potem Hitlerstrasse) 4. Od 1945 do 1965 – ulica Stalina 15.
Budynek po rewitalizacji (strona lewa) oraz w stanie pierwotnym, w połowie lat 80. XX wieku.
W dokumentacji konserwatorskiej budynek, podobnie jak sąsiedni, nr 13, datowany jest na około 1800 rok, przy czym na początku XX wieku miał on zostac przebudowany. Dom okazały, trzykondygnacyjny, z mieszkalnym poddaszem. Niegdyś należał zapewne do największych w Ustce. Posadowiony jest na fundamentach kamiennych. Ściany zewnętrzne o konstrukcji ryglowej, przykryte tynkiem. Wewnetrzne – zarówno konstrukcyjne, jak i działowe – zostały zbudowane z cegły. Ciekawostką było pokrycie szczytu ściany południowo – zachodniej łupkiem.
Dom przed rozbiórką. Po zbiciu tynku można było zobaczyć, jak wiele razy budynek był wcześniej przerabiany.
Dom i jego ludzie
Pierwszymi znanymi właścicielami domu, który stał w tym miejscu, byli Anna Gertruda Krause, wdowa po kapitanie Martinie Krause i kapitan Martin Krause junior, jej syn. Z Księgi Gruntowej dowiadujemy się, że dom, podzielony na dwie części, został zbudowany w 1781 roku i był w całości wart 450 talarów.
Oba sąsiadujące ze sobą kapitańskie domy w Kapitańskim Zaułku na planie z 1866 roku oraz na fotografii z początku XXI wieku.
W dom wżenił się następnie kapitan Peter Kalff, który poślubił kapitanównę Krause. W księdze gruntowej w 1812 roku odnotowano wartość całej posiadłości: domu, stajni i sporego ogrodu, sięgającego aż do spichlerza przy ul. Gen. Zaruskiego - na 1000 talarów.
W połowie XIX wieku w dom przy dzisiejszej ul. Marynarki Polskiej 15 wżenił się kolejny ustecki kapitan – Georg Jacob Brandt. Po nim posiadłość przejął jego syn, kapitan Daniel Bernhard Brandt, lecz na nim kończy się łańcuch kolejnych właścicieli z kapitańskimi patentami. Następcy są już zwykłymi, lądowymi rzemieślnikami. W 1889 roku dom nabywa mistrz dekarski Anton Paul. Płaci dużo: 12.120 marek. Równowartość 12 lat pracy wykwalifikowanego robotnika. W 1919 roku właścicielem staje się kolejny mistrz rzemieślniczy, rym razem kominiarski: Gustav Fritz, a trzy lata później – Pani Ernestine Fiebelkorn, z domu Kaiser. W październiku 1944 pani Fiebelkorn najpewniej juz nie żyła i spadek po niej miała wówczas przejąć jej krewna z Berlina Mahlsdorf.
Po wojnie pierwszymi polskimi lokatorami dawnego kapitańskiego domu było dwóch braci: Andrzej i Konstanty Migdałowie. Wprowadzili się tu na jesieni 1945 roku, być może z rodzinami, bo mieli wówczas juz po około 30 lat. Obaj pracowali jako jacyś strażnicy. Możliwe, że w Straży Portu. Później, jako lokator, dołaczył jeszcze Ludwik Kozłowki, z zawodu cieśla. Był trochę starszy – już po 50. Zameldowal się pod tym adresem 21 stycznia 1946 roku. Pracował zapewne w stoczni, bo jako miejsce pracy wpisano mu Morski Instytut Rybacki. W 1952 roku jako lokator wymieniony jest pod tym adresem Józef Grzebisz.
Z dokumentacji dotyczącej spisu powszechnego, przeprowadzonego w 1960 roku wynuika, że pod nr 15 mieszkało wtedy 14 osób.
Aż do końca I dekady XXI wieku w budynku funkcjonowało kilka mieszkań komunalnych. Po rewitalizacji mieszczą się tu prywatne apartamenty (5 mieszkań).
Źródło: AP w Koszalinie, Oddział w Słupsku, dokumentacja w słupskiej Delegaturze WUOZ.
